روش های تشخیص نقره اصل از بدل - مجله سیاران

راه های تشخیص نقره اصل

تشخیص نقره اصل از بدل، مهارتی ارزشمند است که شما را در برابر خرید کالای بی ارزش محافظت می نماید و اطمینان خاطر از داشتن نقره ای اصیل و ماندگار را به شما هدیه می دهد. در ادامه 7 روش کاربردی را برای تشخیص نقره ی اصل از بدل نام برده و به تفصیل توضیح می دهیم.

1.علائم حک شده (Hallmarks)

اولین قدم و شاید آشناترین روش برای تشخیص نقره اصل، جستجو برای علائم و نشانه های حک شده روی سطح نقره است که به آن ها هال مارک می گویند. این نشانه ها معمولا در قسمت های پنهان تر جسم نقره ای مانند پشت آویز، داخل حلقه ی انگشتر، زیر ظروف یا روی قفل دستبند حک می شوند. هال مارک ها اطلاعاتی درباره عیار نقره و گاهی سازنده یا محل ساخت آن ارائه می دهند. رایج ترین نشانه ها برای نقره اصل به توضیح زیر است.

• 925: این عدد نشان دهنده نقره استرلینگ (Sterling Silver) است. نقره استرلینگ آلیاژی است که از 92.5 درصد نقره ی خالص و 7.5 درصد فلزات دیگر (معمولا مس) تشکیل شده است. افزودن مس باعث افزایش استحکام و دوام نقره می گردد، چرا که نقره خالص بسیار نرم است.
• Sterling: خود کلمه Sterling نیز به تنهایی نشان دهنده نقره استرلینگ و اصل است.
• 800 یا 900: این اعداد نشان دهنده عیارهای پایین تر نقره هستند که به ترتیب حاوی 80 و 90 درصد نقره خالص بوده و مابقی آن فلزات دیگر است. این عیارها در بعضی کشورها بسیار رایج هستند.
• نشانه های سازنده یا نهادهای استاندارد: گاهی اوقات نشانه هایی به شکل حروف، اشکال هندسی یا نمادهای خاص نیز وجود دارند که مربوط به سازنده، شهر محل فراوری یا نهادهای رسمی تاییدنماینده عیار نقره هستند.

نکته: هرچند هال مارک ها سرنخ های مهمی هستند، اما به تنهایی کافی نیستند. متاسفانه، جعل هال مارک ها نیز امری رایج است. بنابراین، هرگز تنها به وجود یک عدد یا نشان اکتفا نکنید و حتما از روش های دیگر نیز برای تایید اصالت نقره بهره ببرید.

2.آزمایش آهنربا

یکی دیگر از روش های ساده ای که برای تشخیص نقره اصل از بدل وجود دارد که به شما یاری می نماید تا گام اول را در شناسایی نقره اصل بردارید، آزمایش آهنربا است. نقره خالص، خلاف فلزاتی مانند آهن یا فولاد، خاصیت مغناطیسی ندارد. به عبارت دیگر، نقره به آهنربا جذب نمی گردد. بسیاری از اشیای تقلبی که به جای نقره فروخته می شوند، در حقیقت از فلزات پایه مقرون به صرفه تر و مغناطیسی ساخته شده اند و تنها با لایه ای نازک از نقره آبکاری شده اند که درخشش نقره را شبیه سازی می نماید. برای انجام این آزمایش، تنها به یک آهنربای نسبتا قوی احتیاج دارید. آهنرباهای نئودیمیم که کوچک اما پرقدرت هستند، برای این کار گزینه مناسبی هستند. آهنربا را به آرامی به شی نقره ای موردنظر نزدیک کنید.

اگر شی به سرعت و با قدرت به آهنربا جذب شد، این یک نشانه بسیار قوی است که شی شما از نقره خالص ساخته نشده است. احتمالا فلز اصلی آن دارای خاصیت مغناطیسی قوی است و فقط روکشی از نقره دارد. اگر شی اصلا به آهنربا جذب نشد یا فقط حرکتی بسیار جزئی و نامحسوس داشت: این نتیجه نشان می دهد که فلز اصلی شی شما غیرمغناطیسی است. این می تواند نشانه ای خوب از نقره اصل یا آلیاژ نقره با عیار بالا باشد (مانند نقره استرلینگ که مس موجود در آن نیز غیرمغناطیسی است).

خواندنی ها

تشخیص طلا اصل

3.آزمایش یخ

در کنار نشانه های حک شده و آزمایش آهنربا، یک روش ساده و مجذوب نماینده دیگر نیز وجود دارد که بر پایه یکی از ویژگی های فیزیکی منحصربه فرد نقره پایدار است: رسانایی حرارتی فوق العاده آن. این آزمایش، به آزمایش یخ معروف است. نقره در میان تمام فلزات، یکی از برترین رساناهای گرما محسوب می گردد. به این معنی که حرارت را با سرعت بسیار زیادی از خود عبور می دهد. این خاصیت، آن را از بسیاری فلزات دیگر که برای ساخت بدل یا آبکاری استفاده می شوند، متمایز می نماید. شما می توانید با استفاده از این ویژگی، یک تست ساده و غیرمخرب در خانه انجام دهید. برای اجرای تست یخ، به یک تکه یخ کوچک و شی نقره ای که می خواهید اصالت آن را آنالیز کنید، احتیاج دارید. یک تکه یخ کوچک را بردارید و آن را مستقیما روی سطح نقره قرار دهید. سعی کنید سطح شی نسبتا صاف باشد تا یخ به خوبی در تماس قرار گیرد.

اگر نقره اصل باشد، با کمال تعجب خواهید دید که یخ در تماس با آن به سرعت آغاز به ذوب شدن می نماید. این اتفاق به قدری سریع رخ می دهد که ممکن است احساس کنید شی گرم است، درحالی که صرفا گرمای محیط به سرعت به وسیله نقره به یخ منتقل شده و باعث ذوب آن شده است. این سرعت ذوب شدن، شاهدی قوی بر رسانایی حرارتی بالای نقره و در نتیجه اصالت آن است. اگر شی از فلز دیگری ساخته شده باشد (مانند استیل، برنج یا فلزات آبکاری شده): در این حالت، ذوب شدن یخ با سرعت بسیار کمتری اتفاق میفتد. این فلزات رسانایی حرارتی به مراتب پایین تری نسبت به نقره دارند و بنابراین نمی توانند گرما را با همان سرعت به یخ منتقل نمایند.

4.آزمایش وایتکس

در کنار روش های فیزیکی مانند آزمایش آهنربا یا یخ، بعضی آزمایش های شیمیایی ساده نیز وجود دارند که می توانند به شما در این زمینه یاری نمایند. یکی از این روش ها که بر پایه واکنش پذیری نقره پایدار است، استفاده از ماده ای رایج در هر خانه ای، یعنی وایتکس (سفیدنماینده) است. نقره خالص، به ویژه در تماس با مواد شیمیایی خاص، تمایل به واکنش و اکسید شدن دارد. وایتکس که حاوی هیپوکلریت سدیم است، یکی از موادی است که می تواند این واکنش را تسریع کند. وقتی نقره در معرض وایتکس قرار می گیرد، یک واکنش شیمیایی رخ می دهد که منجر به کدر شدن یا سیاه شدن سطح نقره در آن نقطه می گردد. این تغییر رنگ، نشانه ای از اصالت فلز است. برای انجام این آزمایش، به مقدار بسیار کمی وایتکس احتیاج دارید. بهتر است این آزمایش را روی قسمتی از نقره انجام دهید که کمتر در معرض دید است، مانند پشت آویز، داخل حلقه انگشتر یا قسمتی پنهان از یک ظرف. یک قطره کوچک از وایتکس را با استفاده از یک عدد گوش پاک کن یا قطره چکان روی سطح نقره قرار دهید.

اگر نقره اصل باشد، بلافاصله در عرض چند ثانیه، نقطه ای که وایتکس روی آن قرار گرفته، آغاز به تغییر رنگ داده و به رنگ خاکستری تیره یا سیاه در می آید. سرعت و شدت این تغییر رنگ می تواند نشان دهنده عیار نقره نیز باشد (نقره با عیار بالاتر ممکن است سریع تر واکنش دهد). اگر شی از فلز دیگری ساخته شده باشد (مانند استیل، برنج یا فلزات آبکاری شده)، هیچ واکنشی رخ نمی دهد و رنگ فلز ثابت می ماند یا تغییر رنگ بسیار جزئی و متفاوتی نسبت به سیاه شدن نقره اتفاق میفتد. نکات مهم زیر را برای انجام آزمایش وایتکس در نظر داشته باشید:

• از مقدار بسیار کمی وایتکس بهره ببرید.
• حتما تست را در محلی از نقره انجام دهید که در دید نیست، زیرا تغییر رنگ ایجادشده ممکن است دائمی باشد.
• وایتکس ماده ای خورنده است؛ هنگام استفاده احتیاط کنید و از تماس آن با پوست و لباس خودداری نمایید.
• پس از انجام آزمایش، محل موردنظر را به سرعت با آب بشویید و خشک کنید.

خواندنی ها

کد طلا چیست

5.آزمایش صدا (Ping Test)

در کنار روش های بصری و شیمیایی، یک آزمایش سنتی و جالب نیز وجود دارد که بر پایه خصوصیت فیزیکی نقره پایدار است؛ آزمایش صدا یا پینگ تست. نقره خالص، به علت چگالی و ساختار مولکولی خاص خود، هنگام ضربه خوردن طنینی منحصربه فرد و ماندگار فراوری می نماید. این خاصیت، آن را از بسیاری فلزات مقرون به صرفه تر که معمولا برای ساخت بدل استفاده می شوند، متمایز می سازد. فلزات پایه مانند برنج یا استیل، طنین کوتاه تر، بم تر و کم جانی دارند. برای انجام تست صدا برای تشخیص نقره اصل، کافی است شی نقره ای موردنظر را به آرامی با انگشتان خود نگه دارید، به گونه ای که شی آویزان باشد و بتواند آزادانه طنین ایجاد کند. سپس با یک شی فلزی دیگر، مانند یک سکه کوچک یا حتی ناخن خود، ضربه ای آرام و کنترل شده به آن وارد کنید. به صدایی که ایجاد می گردد، با دقت گوش دهید.

اگر نقره اصل باشد، صدایی شفاف، بلند و با طنینی نسبتا طولانی و زنگ دار خواهید شنید. این صدا شبیه به طنین یک زنگ کوچک یا ضربه به یک ظرف بلورین است. هرچه عیار نقره بالاتر باشد (مانند نقره 925 استرلینگ)، این طنین معمولا معین تر و دلنشین تر خواهد بود. اما اگر بدل باشد، صدایی کوتاه، بم، گنگ و بدون طنین قابل توجهی خواهید شنید. صدایی شبیه ضربه به یک شی فلزی معمولی یا یک جسم جامد بدون خاصیت تشدید صدا.

6.آزمایش چگالی و وزن

در کنار نشانه های حک شده و آزمایش های شیمیایی، یکی از مطمئن ترین روش های علمی برای تشخیص نقره اصل، تکیه بر خواص فیزیکی آن، به ویژه چگالی است. چگالی، نسبت جرم یک ماده به حجم آن است و برای هر ماده خالص، مقداری ثابت و معین دارد. نقره خالص (با عیار 999) چگالی تقریبی 10.49 گرم بر سانتی متر مکعب دارد. نقره استرلینگ (عیار 925 که حاوی 7.5 درصد مس است) نیز چگالی بسیار نزدیکی به نقره خالص دارد. این عدد، نقطه ی کلیدی ما برای تشخیص است. چرا چگالی مهم است؟ زیرا بیشتر فلزاتی که برای ساخت بدل یا آبکاری نقره استفاده می شوند، چگالی متفاوتی دارند. بعضی سبک تر (مانند آلومینیوم یا روی) و بعضی سنگین تر (مانند سرب) هستند. بنابراین، مقدار گیری چگالی شی مورد نظر و مقایسه آن با چگالی نقره خالص، می تواند حقیقت را آشکار کند.

محاسبه دقیق چگالی در خانه کمی سخت است و احتیاج به ترازوی دقیق (ترجیحا با دقت میلی گرم) و ابزاری برای مقدار گیری حجم دارد (مانند روش غوطه وری در آب برای مقدار گیری حجم). با مقدار گیری وزن شی و سپس حجم آن (با استفاده از فرمول های هندسی برای اشکال منظم یا با مقدار گیری مقدار آب جابجا شده در یک ظرف مدرج)، می توانید چگالی را محاسبه کنید: چگالی مساوی است با وزن تقسم بر حجم. اگر عدد به دست آمده نزدیک به 10.49 بود، احتمالا شی شما نقره اصل است. در عمل، حتی بدون مقدار گیری دقیق چگالی، می توانید از حس وزن یاری بگیرید. نقره فلز نسبتا سنگینی است. اگر شی نقره ای را در دست می گیرید و نسبت به مقدار اش به طور غیرعادی سبک به نظر می رسد، ممکن است از فلزی سبک تر ساخته شده باشد. برعکس، اگر بیش از حد سنگین باشد، شاید حاوی فلزات سنگین تری مانند سرب باشد. مقایسه وزن شی با یک نمونه نقره اصل مشابه در مقدار و شکل، می تواند ایده اولیه ای در رابطه با اصل و بدل بودن نقره به شما بدهد.

خواندنی ها

طلا آب شده از کجا بخریم

7.آزمایش اسید نیتریک

در میان روش های مختلف تشخیص نقره اصل از بدل، تست اسید نیتریک یکی از معتبرترین و قطعی ترین راه ها محسوب می گردد، هرچند که احتیاجمند احتیاط فراوان است و می تواند اثری جزئی بر جای بگذارد. این تست بر پایه واکنش شیمیایی اسید نیتریک با فلزات مختلف پایدار است. نقره خالص و آلیاژهای نقره با عیار بالا، در تماس با اسید نیتریک رقیق شده، واکنشی معین و قابل تشخیص از خود نشان می دهند. در مقابل، فلزاتی که معمولا برای ساخت بدل یا آبکاری استفاده می شوند، واکنش های متفاوتی با این اسید دارند.

برای انجام این تست، ابتدا باید یک خراش کوچک و نامحسوس در قسمتی پنهان از نقره ایجاد کنید تا به لایه زیرین فلز دسترسی پیدا کنید (زیرا ممکن است شی فقط آبکاری شده باشد). سپس، یک قطره کوچک از اسید نیتریک رقیق شده را با احتیاط فراوان روی این خراش بریزید. اگر شی نقره اصل باشد (به ویژه نقره استرلینگ 925)، در محل تماس اسید، واکنش شیمیایی رخ می دهد که منجر به ایجاد رنگی کرمی یا شیری می گردد. این رنگ ناشی از تشکیل نیترات نقره است و نشانه ای قاطع از وجود نقره با عیار بالاست. اگر شی بدل باشد و از فلزاتی مانند برنج یا مس ساخته شده باشد، اسید نیتریک با این فلزات واکنش داده و رنگی سبز ایجاد می نماید. اگر شی از فلزاتی مانند استیل یا نیکل ساخته شده باشد، ممکن است هیچ واکنشی رخ ندهد یا رنگ های دیگری (مانند قهوه ای) مشاهده گردد.

تست اسید نیتریک روشی مخرب است و می تواند لکه ای دائمی در محل تست ایجاد کند. بعلاوه، اسید نیتریک ماده ای خورنده و خطرناک است. هنگام استفاده از آن، حتما از دستکش و عینک محافظ بهره ببرید، در محیطی با تهویه مناسب کار کنید و از تماس آن با پوست، چشم و لباس خودداری نمایید.

ترکیب روش ها: کلید اطمینان

همان طور که اشاره شد، هیچ یک از این روش ها به تنهایی 100% قطعی نیستند (به جز تست اسید نیتریک که آن هم خطرات خود را دارد). برترین راه برای تشخیص نقره اصل، استفاده ترکیبی از چند روش مختلف است. اگر شیئی هال مارک معتبر دارد، به آهنربا جذب نمی گردد، یخ را سریع ذوب می نماید و با وایتکس (در صورت انجام تست با احتیاط) سیاه می گردد، می توانید با اطمینان بالایی نتیجه بگیرید که نقره ای که دارید اصل است. در مقابل، اگر یکی از این تست ها نتیجه ای مغایر با انتظار داشت، باید با احتیاط بیشتری عمل نموده و در صورت امکان از یک متخصص یاری بگیرید.

خواندنی ها

انواع عیار طلا

نکات پایانی برای خریدی مطمئن

• از فروشندگان معتبر خرید کنید: خرید از جواهرفروشی ها، گالری های هنری یا فروشگاه های شناخته شده که فاکتور رسمی ارائه می دهند، ریسک خرید کالای تقلبی را به شدت کاهش می دهد.
• به قیمت ها توجه کنید: قیمت های بسیار پایین تر از به روز می تواند نشانه ای از تقلبی بودن یا عیار پایین باشد.
• نظر کارشناس را جویا شوید: اگر در خصوص اصالت نقره ای تردید دارید، آن را نزد زرگر یا کارشناسی معتبر ببرید تا با ابزار و دانش تخصصی خود آن را آنالیز کند. با مسلح شدن به این دانش و بکارگیری این روش های کاربردی، می توانید با اطمینان بیشتری در دنیای درخشان نقره قدم بگذارید و از زیبایی و ارزش واقعی نقره های خود لذت ببرید. تشخیص نقره اصل، نه تنها یک مهارت کاربردی، بلکه گامی در جهت قدردانی از هنر و اصالت است.

منبع: brite