خانه تاریخی ملاصدرا در قم - مجله سیاران

این بنا که تا چند سال قبل کاملا مخروبه بود و از آن به عنوان اصطبل استفاده می شد، در سال 1376 با توجه به شکل اولیه آن بازسازی و احیا شده است. فضاهای جانبی این بنا از بین رفته و فقط چهار صفه اصلی آن باقی مانده است. محوطه اصلی این بنا سقف گنبدی شکل دارد و در راس گنبد آن شیشه های رنگی نور را به داخل راهنمایی می نماید. در چهار طرف این محوطه چهار دهلیز قرار گرفته است که دو دهلیز آن در تملک دیگران است و سازمان میراث فرهنگی استان در صدد خرید، حفاظت و بازسازی آنهاست.

این بنا به صورت شبستانی طراحی شده که گرداگرد آن را در چهارگوشه، حجره ها و اتاق هایی در برگرفته اند و تزیینات بنا شامل گچبری شبه سجاده ای و مشبک های گچی در نورگیرهاست و در شرق خانه قنات نسبتاً پرآبی وجود دارد که جزیی از مجموعه خانه ملاصدرا محسوب می گردد.

البته در طول زمان قسمت اعظم بنا تخریب شده و از هشت اتاق پیرامون شبستان تنها یک اتاق باقی مانده است که دو اتاق دیگر طی تعمیرات سال 1377 شمسی بازسازی شد.

برای یافتن خانه ملاصدرا کافی است به انتهای بافت سنتی روستا برویم که در انتهای یکی از جهتهای هلالی شکل روستا به خانه ملاصدرا که در داخل یک باغ قرار گرفته است می رسیم.

البته برای یافتن کهک نیز پس از طی مسافت 12 کیلومتر از قم به طرف کاشان به دو راهی بخش کهک می رسیم که با شاخصه فضاهای سبز و درختان زیادتر نسبت به پوشش گیاهی منطقه قابل تشخیص است.

در ادامه این جهت، پس از طی مسافتی 20 کیلومتری در جهت ارتفاعات قهستان(کوهستان)، به کهک می رسیم که دارای بافتی اصیل به همراه ساختمان هایی است که از قدمت و اصالت قریه خبر می دهد و این منطقه به قم دارای آب و هوایی مطبوع تر، بارندگی بیشتر و حاصل خیزی مناسب تری است.

خانه ملاصدرا در دل کهک از خشت خام، ملات گل و سقف با تیرهای چوبی ساخته شده است و این خانه دارای فضایی گیرا و قدیمی با سقفی بلند و پوشش گنبدی با دیوارهای سیاه و اندود گل و تزئینات گچبری ساده با کاربندی های زیبا در سقف چهار طرف آن فضاهایی چهار گوش مسقف بین تویزه های جناغی شکل که در مجموع، شبیه امامزاده های دوره صفوی است.

صدرالدین محمد ابن ابراهیم قوام شیرازی معروف به ملاصدرا، در حدود سال 980 هجری قمری در شهر شیراز به جهان آمد. وی در سن 17 سالگی برای ادامه تحصیل به اصفهان رفت و پس از تکمیل تحصیلات فلسفی و عرفانی خود، برای تهذیب نفس و سیر و سلوک و نیز به سبب مخالفت عده ای از علماء ظاهربین ناچار به ترک اصفهان شد و در قریه کهک در نزدیکی قم اقامت کرد.

وی به دنبال تأسیس مدرسه خان در شیراز و درخواست والی فارس، به وطن خود بازگشت ولی در سن 58 سالگی و به قولی در 70 سالگی در بصره دار فانی را وداع گفت.